Historisch Indisch diner

De Indische keuken en Indische rijsttafel zijn nauw verbonden met de culinaire geschiedenis van Nederland. Wie kent de Indische rijsttafel met zijn vele gerechten niet? We duiken bij eet!verleden eens in dit stukje kookgeschiedenis en organiseren een Indisch diner met authentieke gerechten zoals ze bedoeld waren.

Handgeschreven receptenboekjes

De gerechten van dit diner komen uit handgeschreven receptenboekjes met overgeleverde familierecepten. Er zijn in Nederland veel van deze receptenboekjes bewaard gebleven. Alleen van families binnen het kleine eet!verledenteam zijn er al twee! Opmerkelijk is dat er veel boekjes overgeleverd zijn uit de Tweede Wereldoorlog. Deze boekjes staan vol ‘droomrecepten’. Vrouwen vertelden elkaar in de Japanse kampen in Indonesië wat zij vroeger op tafel zetten en wat zij als eerste zouden eten als ze vrij kwamen. Veel van deze verhalen en recepten zijn opgeschreven.

Op het menu

De rijsttafel van dit diner heeft een nadruk op de keuken van Oost Java. Het uitgebreide menu bestaat uit: Rempah kerry, Sajoer lodeh tjamboer, Sambal ati, Sambal goreng telor, Sambal goreng babi, Sambal boontjes, Piendang koenir van vis, Pisang goreng, Seroendeng, Tauge, Kroepoek, Ketimoen

Geschiedenis van de Nederlands-Indische keuken

De Indische rijsttafel is Nederlands immaterieel erfgoed. Op de website immaterieelerfgoed.nl staat een mooi stukje geschiedenis over het ontstaan van de Nederlands-Indische keuken: “Door de handel van de VOC en later de annexatie van Indonesië door Nederland trokken veel Nederlanders voor korte of langere tijd naar Indonesië. Veel huishoudens hadden Indonesische bedienden, onder wie een kokkie voor de keuken. Zo kwamen zij in aanraking met plaatselijke ingrediënten en gerechten. Werden de Nederlandse en de ‘inlandse’ keuken een tijdlang nog gescheiden gehouden, in de loop van de tijd ontstonden er gemengde gerechten, waarin duidelijk de verschillende invloeden herkenbaar waren.

Het begrip ‘rijsttafel’ werd geïntroduceerd aan het begin van de negentiende eeuw voor een inlandse gastmaaltijd die door de regent van Bandoeng werd aangeboden aan de gouverneur-generaal. Enkele decennia later raakte het eten van ‘rijst met enkele bijgerechten’, vooral als warme middagmaaltijd, in zwang bij de Nederlanders in Indonesië. Hiervoor werd de term rijsttafel gebruikt. Deze kon variëren van eenvoudig tot zeer uitgebreid bij bijzondere aangelegenheden.

Met name de kokkies stonden aan de wieg van de Indische rijsttafel en zij hebben op een praktische manier de geheimen van de Indonesische keuken doorgegeven aan volgende generaties. In 1854 verscheen in voormalig Batavia het eerste Indische kookboek, genaamd Kokkie Bitja, in het Maleis. In 1866 verscheen het eerste Nederlandstalige Indische kookboek, met de titel Oost-Indisch Kookboek. In 1922 verscheen de eerste speciale editie over rijsttafels van de hand van J.M.J. Catenius-van der Meijden, genaamd Makanlah nasi. Deze kookboeken kenden vele herdrukken en zijn nog steeds populair.

Na de repatriëring aan het einde van de jaren veertig van de twintigste eeuw werd de Indische rijsttafel een traditie en icoon voor zowel de Indische gemeenschap als de terugkerende militairen en ambtenaren. De rijsttafel werd voor hen het symbool van voormalig Nederlands-Indië en onderdeel van hun culturele identiteit. In de jaren vijftig van de twintigste eeuw werd de rijsttafel bij de rest van Nederland aan de man en vrouw gebracht.”

Indisch diner, inclusief drankarrangement
Datum: 21 april 2017
Aanvangstijd: 17.30 uur
Kosten: € 60 per persoon
Locatie: historisch kookatelier eet!verleden