700 jaar koken op Gelderse kastelen

Lekker Gelderland. Eten & koken op landgoederen en kastelen

Afgelopen maanden werkte ik aan een kastelenkookboek voor Geldersch Landschap & Kasteelen. Vandaag wordt het kookboek Lekker Gelderland. Eten & koken op landgoederen en kastelen gelanceerd. In het boek maak je een tijdreis door het rijke culinaire erfgoed van Gelderland, langs terreinen, gebouwen, interieurs, collecties en historische gebeurtenissen. Op het ritme van de seizoenen ontdek je 700 jaar eetcultuur op Gelderse kastelen en landgoederen. Het boek is rijk geïllustreerd met de lekkerste historische recepten van de middeleeuwen tot en met negentiende eeuw.

Geldersch Landschap & Kasteelen beheert veel bezittingen en collecties die met voedsel te maken hebben. Akkers voor het verbouwen van graan, weilanden voor vee, bossen als leefgebied voor wild, boomgaarden, moestuinen, visvijvers, molens, bakhuisjes, ijskelders, boerderijen en natuurlijk kastelen. In de opengestelde kastelen en landhuizen krijg je letterlijk een kijkje in de keuken: grote zwarte fornuizen, veel koperwerk en glad geschuurde houten tafels. Je ruikt er als het ware de heerlijke gerechten die later in de fraai ingerichte eetkamer zullen worden opgediend. Samen met alle bijbehorende keuken- en eetgerei geeft je dit een beeld van ruim 700 jaar eetcultuur en dat is nu vastgelegd in dit boek.

Hoen met marjoraan naar 18e eeuws recept. Foto Jeroen Savelkouls
Hoen met marjoraan naar 18e eeuws recept. Foto Jeroen Savelkouls

Ik had de eer om dit boek samen te stellen en te schrijven. Ik kon putten uit ongelofelijk veel, veelzijdig en prachtig materiaal dat ik met conservator Marieke Knuijt selecteerde en bewerkte. Samen met Marianka van Lunteren ontwikkelde ik smakelijke historische recepten die verspreid door het boek een plekje hebben en prachtig zijn gefotografeerd door Jeroen Savelkouls.

Het boek is verkrijgbaar in alle opengestelde kastelen en huizen van Geldersch Landschap & Kasteelen en online.

17e eeuwse wafels. Foto Jeroen Savelkouls
17e eeuwse wafels. Foto Jeroen Savelkouls

Kasteelbezoek

Wil je zelf een kijkje nemen in een Gelders kasteel of landhuis en ontdekken hoe het er in de keuken, eetkamer of moestuin aan toe ging? Bezoek dan deze zeven opengestelde kastelen en huizen.

In Kasteel Ammersoyen is een grote zaal, een brouwkelder en een grote collectie grachtvondsten waaronder veel keuken- en eetgerei uit de veertiende tot en met twintigste eeuw. Op het terrein groeien oude fruitbomen.

Kasteel Cannenburch heeft onder meer een ingerichte keuken met een groot zwart fornuis, voorraadkelders, een pronkbuffet, gedekte tafels en een rijkdom aan serviezen. De moestuin wordt onderhouden door een enthousiaste groep vrijwilligers. De boomgaard is rijk aan fruit.

Langs de oprijlaan van Kasteel Doorwerth ligt een grote boomgaard met bijenstal. Kort daarop is de moestuin te zien die zorgvuldig wordt onderhouden door vrijwilligers. In het kasteel zelf zijn onder meer een ingerichte keuken, voorraadkelders en een zeventiende-eeuws ingerichte eetkamer te zien.

Kasteel Doorwerth met moestuin. Foto GLK, Ton Rothengatter.
Kasteel Doorwerth met moestuin. Foto GLK.

Kasteel Hernen heeft middeleeuwse kelders, keuken met grote bakoven en een grote zaal die is ingericht alsof er een middeleeuwse maaltijd plaatsvindt. Buiten bloeien in het voorjaar de fruitbomen uitbundig.

Op Huis Verwolde is het leven in het onderhuis van rond 1900 nog goed voelbaar. Er zijn onder meer een wijnkelder, provisiekelder, poetskamer, en keuken te zien. Op de verdieping zijn de ingerichte eetkamer en de dienkamer met etenslift bijzonder. De serviezen dragen er het familiewapen Van der Borch. In de tuin staat een oranjerie.

Langs een lange reeks van citrusboompjes en geurende rozen bereik je Kasteel Rosendael. In het souterrain ligt de grote keuken waar het vele koperwerk je tegemoet blinkt. Op de hoofdverdieping bevinden zich onder meer de ingerichte eetkamer en de torenkamer met het pronkbuffet en de marmeren huisfontein.

In het achttiende-eeuwse Huis Zypendaal van de regentenfamilie Brantsen is de tafel gedekt met een bijzonder achttiende-eeuws servies. Het zilver is gegraveerd met het familiewapen en de kasten zijn er goed gevuld met porselein. Achter de eetkamer bevindt zich de dienkamer.

Er behoren nog veel meer historische gebouwen tot de collectie van Geldersch Landschap & Kasteelen. Met uitzondering van de hierboven genoemde opengestelde kastelen en huizen, worden de overige panden particulier bewoond. In samenwerking met de huurders zijn enkele boerderijen, huizen en kastelen incidenteel te bezichtigen op Open Monumentendag. Op de opengestelde terreinen is het heerlijk fietsen en wandelen.

Eetkamer Kasteel Doorwerth, fotograaf Hans Wijninga, GLK
Eetkamer Kasteel Doorwerth, fotograaf Hans Wijninga, Geldersch Landschap & Kasteelen