In mijn kookboek Koken in Oorlogstijd laat ik zien dat eten uit de voorraadkast en het conserveren van voedsel in de Tweede Wereldoorlog veel voorkwam. Graag deel ik een feestelijk recept voor chocoladevla uit die voorraadkast van de jaren veertig met je.
Een ander recept kun je zien in een aflevering van het tv programma Binnenste Buiten.
Noodvoorraad
In de zomer van 2018 werd in Nijmegen een voedselvoorraad uit de Tweede Wereldoorlog gevonden. Maar liefst 100 potten, blikken en dozen met onder andere asperges, boontjes, jam, honing, koffie en havermout kwamen tevoorschijn uit een holle ruimte achter rolluiken. Dit soort vondsten worden nog regelmatig gedaan. Veel oorlogs- en verzetsmusea in Nederland hebben wel noodvoorraad uit de oorlog in hun collectie. Het mooiste voorbeeld vind ik de weckpot vol ingemaakte tulpenbollen in het Verzetsmuseum in Amsterdam. Hoewel de pot met ingemaakt spek in het Bevrijdingsmuseum in Groesbeek er ook mag wezen.
Hoewel het grootste deel van de oorlog voldoende voedsel verkrijgbaar was, zullen mensen zich voorbereid hebben op nog slechtere tijden. De museumcollecties laten zien dat er flink gehamsterd werd. De voorraadkast tijdens de oorlog bestond uit onder andere blikvoer. De hoeveelheid tomatenpuree en gecondenseerde melk in recepten in de oorlogskookboekjes zijn zeer opvallend. Ook is er veel geconserveerd, zo getuige bijvoorbeeld de vele weckpotten vol groente en fruit die vandaag de dag nog steeds dicht zitten en in families gekoesterd worden.
In de online kookcursus Kijkje in de keuken van de Tweede Wereldoorlog vertel ik je uitgebreid over de oorlogskeuken. Hoe werd voedsel geproduceerd met al die beperkingen, wat was er wel en vooral ook niet verkrijgbaar en hoe loste de vrouw des huizes dat op in de keuken? Je zult ontdekken hoe vindingrijk iedereen was en hoeveel inspiratie over gezonde voeding, brandstof besparen en zelfvoorziend zijn er nu nog te halen is uit die schaarse oorlogskeuken. Het verbaast mij keer op keer.
Zuinig met luxe producten
Zelfs buitenlands droogwaar is bewaard gebleven, terwijl dit al aan het begin van de oorlog schaars werd. De overzeese populaire producten rijst, koffie, thee en chocolade waren door de overheid flink ingeslagen voor de oorlog uitbrak. Helaas hebben de Duitsers het grootste deel van deze luxeproducten na de inval in Nederland direct naar Duitsland verscheept. Deze producten, samen met specerijen waren nog maar mondjesmaat verkrijgbaar.
Er zijn mooie verhalen bekend uit de Tweede Wereldoorlog waarin mensen ‘luxe’ producten uit hun voorraadkasten bij elkaar scharrelden om een feestmaal op tafel te kunnen zetten of een taart te kunnen bakken. Iemand vertelde me eens over een ‘Rampentaart’. Een taart van bijeengeraapte ingrediënten uit de verschillende keukenkastjes in de familie in oorlogstijd. De familie bakt deze taart tot op de dag van vandaag op verjaardagen. Je zou het bijna levende geschiedenis kunnen noemen.
Chocoladevla
Wat werd er veel gekookt met gecondenseerde melk in het begin van de twintigste eeuw! Ook in oorlogstijd kwamen de blikjes vaak tevoorschijn uit de voorraadkast om pap, pudding en vla mee te maken. Ook cacaopoeder en maïzena kwamen uit de voorraadkast. Hazelnoten kon je via wildpluk verkrijgen in oorlogstijd. Deze chocoladevla uit een oorlogskookboekje heeft die echte ouderwetse smaak die ik me herinner van mijn oma. Makkelijk te maken en heel smakelijk!
Benodigdheden
1 blikje gecondenseerde melk
600 ml melk
30 gram cacaopoeder
50 gram maïzena
2 eetlepels hazelnoten
Bereiding
Doe de gecondenseerde melk met 500 ml van de melk in een pan en breng aan de kook. Draai het vuur laag. Meng cacaopoeder en maïzena door elkaar in een kommetje en voeg daar de resterende 100 ml koude(!) melk aan toe. Voeg toe aan de pan op het vuur en meng met een garde goed door elkaar. Laat het een paar minuten doorkoken. Giet de vla in een kom of in vier kleine kommetjes en laat opstijven in de koelkast. Rooster de hazelnoten en hak ze grof. Serveer de vla met de gehakte noten er overheen gestrooid.
De foto van de chocoladevla is gemaakt door Jeroen Savelkouls.
