Dit 17e eeuwse kaasplankje ontwikkelde ik voor de kwartfinales van de Van Alle Tijden Quiz van Andere Tijden. Ik maakte vier historische vragen over voedsel voor de quiz en kleedde dat aan met historische gerechten. Tijdens het koken werden de gerechten vastgelegd op film, zodat jij er nu ook van kunt genieten.
https://www.youtube.com/watch?v=KQES-AXrJKA
Kaas in de Gouden Eeuw
De schilderijen uit de 17e eeuw staan er vol mee: kaas. Als je met je smartphone vol foto’s van maaltijdstillevens uit Nederlandse musea naar de kaasboer gaat, dan zie je bijzonder weinig verschil. De Goudse en Edammerkazen die er geduldig op de planken rusten, zijn vergelijkbaar met de hoog opgestapelde torens van kaas op de schilderijen.
Nederland had in de 17e eeuw een grote melkplas. De grote inpolderingen werden aanvankelijk ingezet met als doel winning van landbouwgrond. Het nieuwe land was echter te nat voor landbouw en bovendien zilt. Wat er voortreffelijk op groeide was gras. En daar weten melkkoeien wel raad mee. Het melksurplus werd verwerkt tot boter en kaas.
17e eeuwse kazen
In de 17e eeuw ontstaat dan ook een grote diversiteit aan kazen. Niet alleen in rijpheid en vorm, maar ook in smaak door toevoeging van smaakmakers die de houdbaarheid moesten verlengen. Zo tonen de schilderijen ons oude komijnkazen, kruidnagelkaas en zelfs groene kazen die waarschijnlijk gekleurd zijn met peterselie- of mierikswortelsap.
Opmerkelijk is dat de schilderijen voornamelijk oudere kazen tonen, die we nu ‘oud’ of ‘overjarig’ noemen. Maar ook zachtere en dus jongere kazen komen voor in rode, vierkante of driehoekige vormen. Wil je de smaak van de 17e eeuw proeven, neem dan in ieder geval rauwmelkse varianten!
17e eeuws kaasplankje
Boeren Goudse Oplegkaas
Boeren Edammer Kaas
Oude Boeren-Leidse Brokkelkaas Komijn
Fryske Nagelaer (Boeren Friese Nagelkaas)
Texelse Schapenkaas
