Deze twee soorten haverkoeken ontwikkelde ik voor de kwartfinales van de Van Alle Tijden Quiz van Andere Tijden. Ik maakte vier historische vragen over voedsel voor de quiz en kleedde dat aan met historische gerechten.
Goede voeding in oorlogstijd
De Nederlandse bevolking is nog nooit zo goed gevoed geweest als in de eerste twee jaren van de Tweede Wereldoorlog. Granen, peulvruchten en volle zuivel, aangevuld met groenten en fruit domineren het menu. Oorlogskookboekjes bieden de vrouw des huizes handvatten voor zuinige voedzame maaltijden.
Gort en haver zijn populaire basisingrediënten waar tientallen zoete en hartige gerechten van opgenomen zijn in de boekjes. Destijds een noodzaak, nu weer helemaal hip bij voornamelijk foodbloggers met gezondheidsclaims: haverkoeken!
Haverkoeken uit de Tweede Wereldoorlog
Door de Tweede Wereldoorlog vielen import en export van goederen al snel stil. Het werd zaak om voedsel in eigen land te verbouwen om alle monden gevoed te houden. In de eerste maanden van de oorlog werd een beroep gedaan op boeren om hun veestapel te slachten en hun akkers te gebruiken voor de verbouw van aardappelen, granen, peulvruchten en groenten. Van een akker vol aardappelen konden namelijk meer mensen gevoed worden dan van een grasveld met wat koeien erop. Dit noemden men ‘scheuren van grasland’. 90% van de kippen, 80% van de varkens en 40% van de koeien werden geslacht. Vlees werd daardoor al snel schaars en kwam op de bon. Er werden allerlei vleesvervangers bedacht, zoals granenburgers, kaas- of mosselgehakt en nagemaakte snitzel (gepaneerde groenten en aardappelen). Deze ‘krachtrondjes’ zijn er een mooi voorbeeld van.
Benodigdheden
150 gram havermout
1 ei
75 ml karnemelk
1 eetlepel tomatenpuree
½ theelepel peper
½ theelepel zout
1 theelepel ‘aroma’* (of 2 eetlepels gehakte verse kruiden)
50 gram kaas
*Met ‘aroma’ werd een soort bouillonpoeder bedoeld. Je kunt bouillonpoeder, aromat of een verkruimeld maggiblokje gebruiken. Deze bestonden al in de Tweede Wereldoorlog.
Bereiding
Doe de havermout in een grote kom.
Doe het ei, karnemelk, tomatenpuree, peper, zout en aroma in een kom en roer heel goed door elkaar. Giet dit mengsel op de havermout en schep het goed om, zodat de vlokken bedekt zijn met het mengsel. Laat het zo een half uurtje afgedekt staan.
Rasp in de tussentijd de kaas. Voeg deze na een half uurtje toe aan het mengsel en roer goed door elkaar.
Vorm met je handen kleine hamburgertjes van het mengsel. Druk ze stevig aan!
Doe wat boter in een koekenpan en bak hierin de hamburgertjes op half hoog vuur tot ze goudbruin zijn, aan beide zijden.
Bekijk voor meer recepten, artikelen en kookvideo’s over de keuken van de Tweede Wereldoorlog de online kookcursus Kijkje in de keuken van WOII.
Haverkoeken anno nu
Benodigdheden
100 gram belegen kaas
100 gram havermoutvlokken
1 ei
1 eetlepel kokosolie
1 eetlepel dille of tijm
snuf peper
snuf zout
Bereiding
Rasp de kaas grof. Doe de kaas in een kom samen met de overige ingrediënten en kneed het even goed door elkaar. Vorm er met je handen kleine rondje koekjes van. Het mengsel goed aandrukken! Leg de koekjes op bakpapier op een bakblik. Bak ze circa 15 minuten in een voorverwarmde oven op 200 graden goudbruin en gaar.