Koken op een houtkachel is bepaald geen alledaagse bezigheid, maar ik probeerde het vorige week toen ik verbleef in een woonwagen uit de jaren dertig op het erf bij de Lauwerslodge in Groningen. Mijn plan was om te koken op een petroleumstelletje, dat in de woonwagen aanwezig was, maar met de kachel loeiend aan om warm te worden in de koude januarimaand belandde de pan uiteindelijk op de houtkachel. In de video hieronder volg je mijn kookexperiment.
Omke Siebrens woonwagen
Ik verbleef in de woonwagen op uitnodiging van de eigenaar Herman van Vliet, die zich bezighoudt met het culinaire verleden van het Friese hof. Om wat informatie uit te wisselen reisde ik naar Groningen en ik mocht logeren in de nieuwe woonwagen. Herman en zijn vrouw Jolanda hebben de pipowagen ingericht met meubilair en gebruiksvoorwerpen uit de jaren dertig. Ook het kook-, keuken- en diengerei komt uit deze periode. Dat betekent koken op een petroleumstelletje óf dus op de houtkachel.
Pannenkoek uit de jaren dertig
Ik had wat kookboeken uit de jaren dertig uitgezocht en Herman voorzag me van wat lokale producten om wat van te fabriceren. Ik besloot om pannenkoeken te bakken van het Friese lavetmeel, eieren van de Groninger meeuw (hoendersoort, zie foto) van het erf, verse rauwe melk uit de buurt en natuurlijk Friese stroop. Het leek me best een uitdaging op het petroleumstelletje, dat niet super veel hitte produceert en een behoorlijke stank veroorzaakt door de verbranding van petroleum. Met de houtkachel flink opgestookt om warm te worden én een kopje thee te maken, leek het me handig om de pan alvast voor te verwarmen. De pan werd zó heet, dat ik uiteindelijk besloot om daar mijn experiment op te vervolgen.
Het recept voor de pannenkoeken komt uit Kookboek voor het huisgezin van Ellen Burger uit 1939. Het boek geeft een aardige verzameling recepten van gerechten die typerend zijn voor de vooroorlogse jaren. Het boek biedt zeer eenvoudige recepten als geroosterd brood, boterballetjes, lammetjespap, gort met karnemelk en gebakken bokking, maar ook chique gerechten als gekookte kreeft en kaviaarbroodjes. De auteur gaat ook op de exotische toer met macaroni, nassi-goreng en sambal (komkommers op zuur) en noteert klassiekers die al eeuwen op het Nederlandse menu staan, zoals oliebollen, appelbeignets, ravigottesaus, weespermoppen, vanilleijs, kruidkoek, poffertjes en pannenkoeken. Ter inspiratie kunnen ook de vele recepten dienen waar je ongetwijfeld van gehoord hebt, die we bijna niet meer maken, maar de moeite waard zijn om eens te proberen. Wat dacht je van zelf zuurkool inmaken, broodpudding, rijnwijnvla, gort met rozijnen, gestoofd konijn, boekweitgrutjes, ketelkoek, roomborstplaat, pekelvleesch, rabarbertaart, kasseler rib, rolpens, sneeuwballen, zuring met krenten of een stockvisch schotel?
Ik heb een video gemaakt van mijn kookexperiment, zodat je kunt meegenieten van mijn avontuur. De video toont mijn stappen in het bereidingsproces van de pannenkoek uit de jaren dertig, laat zien dat je ook thee kunt zetten op een houtkachel en laat je even rondneuzen in de woonwagen en op het erf van de Lauwerslodge waar veel oude dierenrassen rondscharrelen.
