Nederlands-Indische karie uit 1790

Kari van Juf Lups, Nederlands-Indisch recept

Op de kerstdis sierde dit jaar een uitgebreide Indische rijsttafel, dankzij mijn schoonmoeder die in Indonesië is geboren. Natuurlijk mocht daar een historisch Indisch gerecht niet bij ontbreken vond ik. Mijn inbreng was de Karie van Juffrouw Lups uit het kookboek van Mevrouw Marselis uit 1790. Het kookboek bevat meerdere recepten met een Indische oorsprong of connectie, zoals karie/cerri/hervie (vergelijk curry) dat stoofpotjes zijn en asia/sanbal (vergelijk atjar en sambal) dat in dit boekje gerechten op zuur zijn. Mevrouw Marselis maakte voor haar kookboek dankbaar gebruik van input van vriendinnen en familie, zo getuige de leuke verwijzingen naar namen van dames, zoals – in dit recept – Juffrouw Lups. Maar ook de Hervie van Tante Hartsinck en de Karie van Nigt P. Hartsinck mogen er wezen.

Karie Juffrouw Lups uit Mevrouw Marselis
Karie Juffrouw Lups uit Mevrouw Marselis

Recepten uit Nederlands-Indisch

Het gerecht is een goed voorbeeld van de Indische keuken in Nederland aan het einde van de achttiende eeuw. De verse ingrediënten die we tegenwoordig met gemak bij de toko kopen, waren niet voorhanden. Verse specerijen als gember, laos en koenjit zouden de verre zeereizen in de achttiende eeuw niet overleefd hebben. Ze werden in Nederland slechts in gedroogde vorm gebruikt. Ook het gebruik van groenten valt op: geen exoten, maar oer Nederlands groen. Zelfs aan het begin van de twintigstee eeuw maakte Wannée in het Kookboek van de Amsterdamse huishoudschool haar sajoer loddeh nog met spruitjes en bloemkool. De Indische keuken raakte steeds meer ingeburgerd in Nederland met heerlijke gerechten en snacks als resultaat.

Nederlands of Indische smaak?

Het is niet geheel Nederlands van smaak, doch herkenbaar Nederlands en het is niet Indisch van smaak, doch herken ik wat Indisch. Ik kan me voorstellen dat het in de achttiende eeuw best verrassend was qua smaak. De combinatie is uitstekend: wat zout, zuur, kruidigheid en piepklein beetje pit van de zwarte peper. De kip door de bloem halen is een aanrader: de kip wordt er iets krokant van en ligt later niet zompig te wezen in de saus en de saus krijgt er automatisch een mooie binding door. Complimenten voor Juffrouw Lups.

Kari van Juffrouw Lups door eetverleden
Kari van Juffrouw Lups door eetverleden

Recept voor Kari van Juffrouw Lups

Benodigdheden
4 kippenborsten
beetje bloem
3 uien
klein bosje peterselie
2 theelepels gemalen zwarte peper
½ theelepel gemalen kruidnagel
½ theelepel gemalen foelie
50 ml sojasaus
sap van ½ citroen

Bereiding
Snijd de kippenborsten aan stukjes en wentel ze door de bloem. Bak ze in een koekenpan in boter rondom bruin. Snijd ondertussen de ui en de blaadjes van de peterselie fijn. Haal het vlees uit de pan en bak de ui in de pan met wat extra boter zacht. Doe peper, kruidnagel, foelie en peterselie bij de ui en bak een minuutje mee. Voeg dan de kip toe en wat water totdat de kip half onderstaat. Laat de kip zo gaar stoven. Als het bijna gaar is, voeg dan de sojasaus toe en laat even meestoven. Voeg vlak voor het opdienen het citroensap toe en meng even goed door de saus.