Toen de latere Amerikaanse president Thomas Jefferson (1743-1826) tussen 1784 en 1789 als minister in Frankrijk verbleef, noteerde hij veel over de wijnen die hij proefde en die hem bevielen. Hij kocht ook diverse wijnen aan, voor zijn kelders in Monticello. Een van de wijnen waarvan Jefferson gecharmeerd was, was een wijn uit Saint Georges d’Orgues, in de Languedoc. Deze rode wijn was gemaakt van de druivenrassen die daar toen volop aangeplant stonden, waaronder oeillade en ribeyrenc.
Oude druivenrassen verdwijnen
Honderd jaar later echter vielen de wijngaarden in dit gebied (en de rest van Europa) stuk voor stuk ten prooi aan een vraatzuchtig druifluisje, later phylloxera vastatrix genoemd. Het leek er even op dat de wijnbouw helemaal zou verdwijnen, maar gelukkig vonden landbouwdeskundigen manieren om de schade die het beestje aanrichtte tegen te gaan.
Wijngaarden werden opnieuw aangeplant, met druivenrassen geënt op Amerikaanse onderstokken, die resistent waren tegen de druifluis. Bij het herplanten kozen de wijnboeren echter andere druivenrassen dan voor de grote ramp. De wereld had wijn nodig, en snel ook. Druivenrassen die meer in de mode waren, veel opbrachten en snel groeiden wonnen het op veel plaatsen van de oude, lokale variëteiten. Met als gevolg dat die beproefde en geliefde druivenrassen verdwenen, of alleen nog op oude vergeten perceeltjes bleven bestaan.
Druiven uit het verleden, wijn voor de toekomst
Gelukkig bleven er altijd wijnboeren die ook die perceeltjes verzorgden. Eén zo’n wijnboer is Thierry Navarre in Roquebrun bij Saint Chinian. Aangezien de oude druivensoort oeillade volgens de Franse wijnwetgeving niet toegestaan was, heeft Navarre daarbij jarenlang de wet getrotseerd. Inmiddels mag je oeillade wel aanplanten, maar er bínnen de appellation geen wijn van maken en verkopen. Daarom staat er op de flessen van zijn Vin d’Oeillades geen ‘Saint Chinian’ of zelfs ‘AOC Languedoc’, maar ‘Vin de France’.
Navarre heeft bovendien een doel met zijn belangstelling voor ‘vergeten’ druivenrassen: in een tijd waar het klimaat aan het veranderen is en de zomers in het zuiden van Frankrijk heter en droger worden, zijn er druivenrassen nodig die tegen dit soort omstandigheden opgewassen zijn. Wat er nu staat aangeplant, is lang niet altijd geschikt voor de groeiende droogte.
Ook biodiversiteit is een belangrijke drijfveer: er wordt in de wijnwereld, sinds de druifluis aan het eind van de negentiende eeuw toesloeg, veel te veel ingezet op slechts een paar druivenrassen. Je kent ze wel: cabernet sauvignon, merlot, chardonnay, sauvignon blanc. Maar als die druivenrassen getroffen worden door weer eens een grote ziekte, of klimaatveranderingen, dan komt opnieuw het voortbestaan van de wijnbouw in gevaar. Vergeten druivenrassen uit het verleden kunnen daarmee belangrijke wegbereiders van de toekomstige wijnbouw worden!
Vandaar even in de spotlight: de Vin d’Oeillades van Thierry Navarre, als voorbeeld van al die druivenrassen die (bijna) verdwenen en ons een indruk geven van de wijnsmaak in vroeger eeuwen, van de wijn vóórdat phylloxera toesloeg. En als voorbeeld van wat de Fransen een ‘vin de plaisir’ of ‘vin de soif’ noemen, gedronken door de wijnboer zelf, maar ook gewaardeerd aan de tafel van de rijken. Een wijn om de dorst te lessen, om samen plezier aan te beleven. Relatief laag in alcohol, soepel, fruitig! Tchin, tchin, zoals de wijnboer zelf op de fles zegt.
Meer wijngeschiedenis
Onder de naam Wijn!verleden werken wijnhistorica en vinologe Mariëlla Beukers van Wijnkronieken en culinair historica Manon Henzen samen om de geschiedenis van wijn, historische drankjes en wijn in de historische keuken onder de aandacht te brengen. Aan de hand van artikelen, recepten en af en toe een historische wijnproeverij of Historische High Wine laten zij je genieten van mooie verhalen en smakelijke historische wijn en spijs. Mariëlla maakte de basis voor dit verhaal voor Wijn!verleden.
Wil je meer weten over de geschiedenis van wijn en bijpassende gerechten? Dat kan met Borreltijd! Historische hapjes & drankjes uit de historische keuken. Naast heerlijke recepten, geeft het kookboek informatie en leuke weetjes over culinaire geschiedenis en stap-voor-stap uitleg over het maken van historische dranken en gerechten.
Bekijk hier meer verhalen over wijn en historische drankjes en ontdek historische recepten voor drankjes om zelf te maken.
Wijninfo
Naam: Vin d’Oeillades
Wijnhuis: Thierry Navarre
Land: Frankrijk
Druif: oeillade
Smaak & Spijscombinatie
Kruidig, vol rood bosfruit, frisse zuren, dorstlessend. Drink hem licht gekoeld. Lekker bij gegrild vlees, gegrilde groenten of een stevige groentequiche.
