De oudste bubbelwijn

De oestermaaltijd, Jean François de Troy, 1734, Musée Condé

Wist je dat champagne, ontstaan in de zeventiende eeuw, helemaal niet de oudste mousserende wijn is? Of je nu champagne of cava drinkt, een Nederlandse sprankel of een Zuid-Afrikaanse vonkelwijn: de subtiele bubbels geven de wijn een chique én vrolijke uitstraling. Er is dan ook geen feestelijker wijn dan wijn met belletjes. Al die bubbelende en bruisende wijnen van nu zijn schatplichtig aan champagne, uiteraard. Zonder de naam en faam van deze bruisende wijn, afkomstig uit de Franse regio rondom Reims, zouden mousserende wijnen niet zo bekend zijn.

Maar champagne is niet de oudste bubbelwijn, zoals vaak wordt aangenomen en het internet vol mee staat. Die eer komt toe aan Blanquette de Limoux, dé mousserende wijn van Zuid-Frankrijk, met een geschiedenis die teruggaat tot de zestiende eeuw. De Benedictijner monniken van het klooster Sint Hilaire bij Limoux, in de Roussillon, waren namelijk al rond 1540 bekend met bruisende wijn. Er bestaat een document uit de eerste helft van de zestiende eeuw waaruit dit af te leiden is.

Abdij van St. Hilaire Limoux

Geroemde bubbel

In een ander document, uit 1544, wordt voor het eerst de term ‘blanquette’ gebruikt in verband met die wijn. In het Occitaans betekent dit ‘kleine witte’. Blanquette de Limoux wordt in de loop van de eeuwen diverse malen genoemd en geroemd, onder andere door de Ierse toneelschrijver George Farquhar die in de zeventiende eeuw schrijft: A Brut that sparkles like the lively remarks of a man of wit. En de Amerikaanse president Thomas Jefferson had een grote wijnkelder op zijn landgoed Monticello; tien procent van zijn voorraad bestond uit Blanquette de Limoux.

Voor Blanquette de Limoux, dat op dezelfde wijze gemaakt wordt als champagne, dus met een tweede gisting op de fles, moet tegenwoordig verplicht 90% van een lokale druif, mauzac, gebruikt worden. De overige 10% mag bestaan uit chardonnay en/of chenin blanc. Mauzac levert wijnen met een herkenbare, appelige smaak, die soms wat doet denken aan appelcider.

De Blanquette de Limoux van Château Rives-Blanques is een verrukkelijk voorbeeld van deze eeuwenoude wijnsoort. Hij wordt gemaakt door Jan en Caryl Panman, een Nederlands-Iers echtpaar met een wijndomein in Limoux. Rives-Blanques is inmiddels beroemd om zijn wijnen van hoge kwaliteit, waarvan sommige zelfs in de KLM Businessclass worden geschonken. Om zelf te proeven, kijk even hier. Op het etiket van hun Blanquette de Limoux wordt bovendien gebruik gemaakt van de kalligrafie van het zestiende-eeuwse document waarin Blanquette voor het eerst genoemd wordt en waaruit bovendien blijkt dat die wijn toen twee keer zo duur was als de prijs van een niet-mousserende wijn. Proost!

16e eeuws handschrift op wijnetiket van Chateau Rives-Blancques
16e eeuws handschrift op wijnetiket van Chateau Rives-Blancques

Meer wijngeschiedenis

Onder de naam Wijn!verleden werken wijnhistorica en vinologe Mariëlla Beukers van Wijnkronieken en culinair historica Manon Henzen samen om de geschiedenis van wijn, historische drankjes en wijn in de historische keuken onder de aandacht te brengen. Aan de hand van artikelen, recepten en af en toe een historische wijnproeverij of Historische High Wine laten zij je genieten van mooie verhalen en smakelijke historische wijn en spijs. Mariëlla maakte de basis voor dit verhaal voor Wijn!verleden.

Wil je meer weten over de geschiedenis van wijn en bijpassende gerechten? Dat kan met Borreltijd! Historische hapjes & drankjes uit de historische keuken. Naast heerlijke recepten, geeft het kookboek informatie en leuke weetjes over culinaire geschiedenis en stap-voor-stap uitleg over het maken van historische dranken en gerechten. Ook is Wijnkronieken. Twintig eeuwen Nederlanders en wijn van wijnhistorica Mariëlla Beukers een must have.

Bekijk hier meer verhalen over wijn en historische drankjes en ontdek historische recepten voor drankjes om zelf te maken.

Wijninfo

Naam: Blanquette de Limoux
Wijnhuis: Château Rives-Blanques
Land: Frankrijk, Roussillon
Druif: Mauzac

Smaak & Spijscombinatie

De Blanquette de Limoux is friszuur en mousserend. Hij combineert met allerhande hapjes, maar het beste met zalm, kazen of een mooie groentetaart met bijvoorbeeld spinazie of snijbiet.