Orsaderolletjes van de Geldersche Keukenmeid

Orsaderolletjes van De Gelderse keukenmeid uit 1756

Onlangs lanceerde wijnhistorica Mariëlla Beukers van Wijnkronieken clairet, een drankje op basis van fruit, naar een recept uit een achttiende eeuws handschrift. Om haar te feliciteren en verrassen ontwikkelde we een historische zoete lekkernij voor bij het drankje. We kozen voor de orsaderolletjes of rolletjes van orgade van De volmaakte Geldersche Keukenmeid uit 1756. Inmiddels zijn clairet en orsaderolletjes samen getest en we zijn dik tevreden over de smaakcombinatie.

Update: Mariëlla’s clairet is uitverkocht. Het recept voor clairet is echter opgenomen in haar boek Punch, Kandeel en Clairet. Historische drankjes om zelf te maken.

Orsade, orgade, orgeade

In kookboeken uit de achttiende en negentiende eeuw komen af en toe recepten voor onder de naam orsade en orgade. Niet alleen aan zoetigheid werd deze naam verbonden, ook aan drankjes kleefde deze naam. Ze hadden gemeen dat er amandelen in zitten. Orgeade is nog steeds een amandeldrank, soms met rozenwater of oranjebloesemwater. Heel achttiende- en negentiende-eeuws dus. Een historisch orgeadedrankje is eveneens opgenomen in het boek dat Mariëlla schreef.

In de eerste editie van De volmaakte Geldersche keukenmeid uit 1756 lezen we:

Rolletjes van Orgade.
Neemt twee pond zoete Amandelen,12 bittere, een pond van de allerbeste Canarie zuyker, de schel van 3 à 4 Citroenen daar in geraspt of gesneden, stampt het al te zamen zeer fyn, doed het in een roode kopere Casserol, roert het op ’t vuur tot dat het ten naasten by droog is, maakt ‘er dan rollen af, bestrooytze met zuyker, zy konnen een jaar goed blyven.

De rolletjes bleven in gebruik, want ook in de editie van De volmaakte Geldersche keukenmeid uit 1841 waren ze opgenomen. Het recept is nagenoeg hetzelfde, de naam is veranderd van orgade naar orsade. Ook de houdbaarheid is niet veranderd. Maar liefst een jaar!

Orsaderolletjes
Stampt een pond zoete amandelen en twaalf stuks bitteren, 5 oncen broodsuiker, de schil van drie of vier geraspte citroenen zeer fijn en goed dooreen, roert dit op het vuur in eene koperen pan tot dat het ten naasten bij droog is, maakt er rolletjes van en bestrooit ze met suiker, dan kan men ze een geheel jaar goed houden.

Orsaderolletjes uit De Gelderse keukenmeid uit 1756
Orsaderolletjes uit De Gelderse keukenmeid uit 1756

In de eerste stap van dit recept maak je een soort marsepein. Dit verwarm je vervolgens waardoor er een mate van binding ontstaat en het eindresultaat een iets knapperig snoepje of koekje is. Verslavend lekker.

Orsaderolletjes

Maak deze heerlijke orsaderolletjes en schenk jezelf een heerlijke clairet uit het boek van Mariëlla in.

Benodigdheden
2 citroenen
200 gram zoete amandelen
6 bittere amandelen
200 gram suiker

Bereiding
Rasp de schil van de citroenen. Pers een halve citroen uit.

Doe de zoete en bittere amandelen, de suiker en het citroenrasp in een keukenmachine en draai tot een fijn kruim. Doe de inhoud in een pan met dikke bodem. Voeg het citroensap toe. Zet de pan op middelhoog vuur tot de pan goed warm is en de suiker begint te smelten.

Zet het vuur dan laag en verwarm het mengsel circa 10 minuten terwijl je voortdurend rustig roert. Dit doe je zodat het mengsel niet aanbrandt.

Haal de pan van het vuur en doe de inhoud in een kom zodat het wat af kan koelen. Als je het mengsel aan kunt pakken met je handen, maak er dan kleine stevige rolletjes van. Rol de rolletjes tenslotte door een beetje suiker en laat ze opstijven.

De rolletjes harden al snel uit en worden een beetje knapperig. In een luchtdichte verpakking blijven ze weken goed. Of ze een jaar goed blijven, zoals de Gelderse keukenmeid zegt, kunnen we je niet zeggen….die zijn dan al lang op natuurlijk!