Vorig jaar was Karen Groeneveld te gast bij onze Kookworkshop Historische Nederlands-Indische keuken. Het inspireerde haar om een kookboekje te maken met recepten die de culinaire uitwisseling tussen Indië en Nederland opleverde. Onlangs rolde haar Kookboek van Nederlands-Indië. Recepten uit vier eeuwen geschiedenis van de drukpers.
Nederlands-Indische keuken in 17e, 18e en 19e eeuw
Kookboek van Nederlands-Indië. Recepten uit vier eeuwen geschiedenis belicht de nauwe relatie tussen de Indische en Nederlandse keuken van de afgelopen 400 jaar. Deze relatie start al in de 17e eeuw. Culinair historica Marleen Willebrands schrijft met vlotte pen over hoe de Aziatische eetcultuur invloed kreeg op Nederlanders in Indië. Recepten die daar vergaard werden kregen in de 17e eeuw soms een plekje in handgeschreven kookboekjes van adellijke dames in Nederland. Uit 18e eeuwse geschreven én zelfs gedrukte kookboekjes zijn aardig wat recepten bekend zoals deze Kari van Juffrouw Lups of de Boboto hieronder uit een anoniem kookschrift dat in de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag wordt bewaard (foto: Marleen Willebrands).
Ook in de 19e eeuw pende menig ‘mevrouw’ haar verzamelde recepten uit Nederlands-Indië op in haar kookboekje. Vanaf halverwege de 19e eeuw verschenen gedrukte kookboeken over de Indische keuken, zoals Kokki Bitja (in 1854, in het Maleis) en Oost-Indisch kookboek (in 1866). Steeds meer vrouwen verhuisden naar Indië. Zij hadden behoefte aan informatie over het runnen van hun huishouden in Indië en de nieuwe kookboeken voorzagen daarin.
Nederlands-Indische keuken in de 20e eeuw
In de 20e eeuw vertrokken veel Nederlanders naar Indië. Vrouwen hadden diverse mogelijkheden om zich al in Nederland voor te bereiden op hun nieuwe bestaan. Vanaf 1920 konden zij een cursus volgen aan de Koloniale School voor Meisjes en Vrouwen. Natuurlijk waren er kookboeken in omloop om zich voor te bereiden op nieuwe ingrediënten, gerechten en smaken. De Indische keuken kreeg ook liefhebbers in Nederland dankzij kookboeken die speciaal voor de Nederlandse markt werden gemaakt. Natuurlijk met specerijen in poedervorm, zoals ze lange tijd in ons land verkrijgbaar waren. De verse varianten gebruiken we relatief nog maar kort in Nederland.
Kookboek van Nederlands-Indië besteed ook aandacht aan recepten uit kookschriftjes uit Japanse kampen uit de Tweede Wereldoorlog. In de vrouwenkampen, waar zeer weinig eten voorhanden was, was het delen van verhalen over eten een goede afleiding van het harde dagelijkse bestaan. Soms werden uitgewisselde recepten opgeschreven in wat tegenwoordig kampschriftjes worden genoemd. Het zijn meestal echte droomrecepten, die met de beperkte voedingsmiddelen zeker niet gemaakt konden worden in de kampen. Maar voor nu het uitproberen meer dan waard zijn.
Na de oorlog verhuisden veel Nederlanders en Indo’s noodgedwongen naar Nederland. Het boekje besteed ook aandacht aan de heimweekeuken die na WOII ontstond en tenslotte aan de heerlijke Indische gerechten die tegenwoordig in Nederland gekookt worden.
Ben je nieuwsgierig geworden naar het kookboek? Bestel het boekje hier!
Pisang Goreng: gebakken banaan
Mijn collega Marianne Radix droeg een aantal recepten aan voor het Kookboek van Nederlands-Indië, waaronder haar geperfectioneerde recept voor Pisang Goreng. Het recept is al een aantal maal met succes gemaakt in onze historische kookworkshop over de Nederlands-Indische keuken, dus succes is verzekerd met dit recept! Met dank aan Marianne voor het delen van haar recept.
Benodigdheden
2 eieren
100 gram ketanmeel
2 theelepels bakpoeder
1 theelepel baksoda
snufje zout
snufje kaneel
4 bananen
frituurolie
poedersuiker
Bereiding
Scheid de eieren. Klop de eiwitten in een kom stijf. De dooiers worden niet gebruikt in dit recept. Doe het ketanmeel, bakpoeder, baksoda, snufje zout en snufje kaneel in een kom. Voeg zoveel water toe tot dat je een matig tot dik beslag hebt. Meng goed door elkaar. Spatel hier het opgeklopte eiwit voorzichtig doorheen, zodat het luchtig blijft.
Snijd de bananen eerst in de lengte doormidden en dan beide helften in kleine stukjes. Doe de frituurolieolie in een pan, zet op matig vuur. Verhit de olie tot 180 graden. Haal de stukjes banaan door het beslag en laat voorzichtig in de olie glijden. Frituur ze tot ze goudbruin zijn. Laat ze uitlekken op keukenpapier. Leg ze op een schaal en bestrooi met poedersuiker.
