Deze Romeinse aspergesalade met gepocheerd ei is een mooi voorbeeld van wat er in Nederland op tafel stond, nadat de Romeinen er in de eerste eeuw voor Christus neerstreken. Hoewel we geen geschreven Romeinse recepten uit Nederland hebben, is er veel af te leiden over ingrediënten, gerechten en smaak uit archeologische vondsten. De inspiratie voor dit Romeinse gerecht zijn twee asperge-messen van brons die in Elst en Woerden gevonden zijn.
Ik ontwikkelde dit recept voor Romeinse Limes Nederland voor de erkenning van de Romeinse Limes als Unesco Werelderfgoed. In dit artikel over eten langs de Romeinse limes in Nederland lees je meer over de grote verandering in ons menu en eetgewoonten na de komst van de Romeinen.
Romeins asperge-mes
Tijdens een opgraving van het castellum (Romeinse legerplaats) in de binnenstad van Woerden, werd een heft van een mes in de vorm van een asperge gevonden. Het mesheft is van brons en het beeld in detail de kop van een groene asperge uit. Het is te zien in Stadsmuseum Woerden. Ook in Elst is een dergelijk handvat van een mes gevonden, maar dan in een Bataafse nederzetting. De asperge van circa tien centimeter wordt bewaard in het Valkhof Museum. Het zijn geen unieke vondsten, want in Duitsland zijn deze handvatten in de vorm van een asperge ook bekend. Zou het kostbare object in Elst een bijzonder geschenk voor een Bataafse hoogwaardigheidsbekleder zijn geweest? Ik schat in dat het object dusdanig kostbaar was, dat er alleen bij speciale gelegenheden mee gegeten werd. Bovendien kwam in de hoogste kringen, waar dit mes circuleerde, het eten voornamelijk al voorgesneden op tafel.
De groene asperge was in een groot deel van het Romeinse Rijk bekend. Door deze twee vondsten weten we dat de groente ook in Nederland aanwezig was. Asperges groeiden in de oudheid in het wild en ze werden geteeld. Behalve de gedetailleerde uitbeelding in mesheften, schitteren asperges elders in het rijk ook op fresco en mozaïek, zoals je hieronder kunt zien. Een grote bundel groene asperges wordt keurig bijeen gehouden door een touwtje.
Romeinse gerechten met asperge
Dankzij het enige Romeinse kookboek dat overgeleverd is, hebben we ook Romeinse recepten voor asperge. Deze patina van asperge, een ovenschotel, is bijvoorbeeld een prachtig gerecht dat vandaag de dag zo op tafel zou kunnen staan.
Romeins aspergegerecht uit Nederland
Maar hoe werd de asperge in Nederland gegeten? Ik ontwikkelde onderstaand gerecht op basis van archeologische vondsten uit onze streken. De ingrediënten die ik er in gebruik waren allemaal in ons land aanwezig in de oudheid. Sommige ingrediënten zijn inheems, andere werden door de Romeinen geïntroduceerd of geïmporteerd. Zwarte peper, een zeer veel gebruikt ingrediënt in het Romeinse kookboek uit Italië, werd geïmporteerd uit Azië. Het is in Nederland gevonden in een pot met munten in Cuijk.
De bereiding is zeer gangbaar in de oudheid, groenten met een kruidige saus. Het gepocheerde eitje is een verwijzing naar de introductie van de kip in onze regio. Deze kwam ongeveer tegelijkertijd met de Romeinen ons land binnen.
Romeinse aspergesalade met gepocheerd ei
Benodigdheden
Voor 2 personen
300 gr groene asperges
1 el pijnboompitten
½ tl zwarte peper
1 tl selderiezaad of venkelzaad
1 eidooier (hard gekookt)
1 el roomkaas of ricotta
2 el water
2 el witte wijnazijn
2 el honing
2 tl garum (vissaus)
2 takjes verse munt
2 eieren
Bereiding
Maak de asperges schoon en stoom of kook ze beetgaar.
Doe de (ongeroosterde) pijnboompitten, peper en selderiezaad in een vijzel en maal fijn. Voeg eidooier, roomkaas, water, azijn, honing en garum toe en klop tot een gladde saus. Haal de blaadjes van de takjes munt, hak fijn, voeg toe en roer door.
Pocheer de eieren (of kook ze zacht).
Maak de asperges aan met de saus en serveer met gepocheerd ei.
Foto Romeins menu: Jeroen Savelkouls Fotografie.
